GESCHIEDENIS  VAN  DE  HORTENSIA

De eerste hydrangea’s

De oudste fossiele vondsten werden gevonden in Noord –Amerika , nl. in Alaska, Oregon en Californië, ze werden gedateerd op 40 tot 65 miljoen jaren geleden, meer recentere vondsten in China, Japan, Taiwan en de Fillipijnen bewijzen dat de Hydrangea reeds langer op deze planeet verblijft dan de mens.

Hydrangea’s in Europa

In China en Japan cultiveerde men reeds vele duizenden jaren geleden hydrangea’s, in Noord-Amerika gebruikten de medicijnmannen de wortels van de H.arborescens als middel om nierstenen af te drijven en om bronchitis te bestrijden.

De eerste Hydrangea arborescens (Noord-Amerikaanse soort) werd omstreeks 1736 vanuit Pennsylvania door Peter Collison in Engeland ingevoerd. Grovonius gaf de plant in 1739 in zijn werk ‘ Flora Virginica’ voor het eerst de naam Hydrangea. De nog steeds beroemde botanicus Carolus Linnaeus , aan wie we ons huidig plantenbenamingsysteem (binominale nomenclatuur) met geslachtsnaam (vb. Hydrangea) en toenaam (vb. arborescens ) te danken hebben, vermeldde reeds in 1753 de naam Hydrangea arborescens.

De naam hortensia , in België, Nederland en Frankrijk nog steeds gemeengoed, werd voor het eerst gebruikt door Philibert Commerson, botanicus en plantenverzamelaar die in 1767 enkele hortensia’s in Chinese tuinen ontdekte en mee naar Frankrijk nam, hij noemde de planten :Hortensia opuloides of ook Hortensia hortensis.

Sinds 1639 was het verboden voor vreemdelingen om in Japan rond te reizen, het enige contact ging via het eiland Dejima in de baai van Nagasaki en het was hier dat Carl Peter Thunberg , een leerling van Linnaeus, in 1775 neerstreek en er in slaagde 5 hydrangeas van het vaste land te laten overkomen, hij noemde deze planten : Viburnum macrophylla...

Sir Joseph Banks bracht in 1788 een hydrangea mee uit Japan en schonk deze aan Kew Gardens, hij noemde de plant : Hydrangea hortensis...

Dokter en botanicus Philipp Franz von Siebold slaagde er omstreeks 1823 in twee reizen op het Japanse vaste land te maken en tal van planten mee te nemen. Dankzij zijn goed werk in de oogkliniek en de dankbaarheid van de patiënten , slaagde hij er in tal van nieuwe plantensoorten ( hosta’s, hydrangea’s...) te verwerven.

Toen hij in 1829, wegens vermeende spionage voor de russen, aan de deur gezet werd en Japan diende te verlaten bracht hij diverse soorten met zich mee, o.a H. Involucrata, H. anomala ssp. petiolaris (klimhortensia) , H. Hirta, H.paniculata ..... Mede dankzij de problemen bij de afscheiding van het koningrijk Belgie van Nederland in 1830 , bleven 260 planten , bollen en knollen in de botanische tuin van Gent achter.

Rond deze tijd (1830) kreeg de bolhortensia zijn huidige botanische naam : Hydrangea macrophylla. Omstreeks 1879 stuurde de bekende Engelse kwekerij Veitch , de plantenjagerCharles Maries naar China en Japan , hij zou er twee hydrangea’s vinden en mee terug brengen , één met vlakke bloemen die hij H.macrophylla ‘Mariesii’ noemde en een bolvormige soort , die hij H.macrophylla ‘Rosea’ noemde.

Rond 1860 werd ook de russische botanicus Carl Johann Maximowicz er door de Tsaar op uitgestuurd om in Japan planten te ontdekken, hij zou uiteindelijk meer dan 400 planten meebrengen en in de tuinen van Sint-Petersburg uit planten, later in 1867 publiceerde hij zijn Revisio Hydrangearum Asiae Orientalis.

Soorten zoals de H. anomal, H.aspera en H. heteromalla werden tijdens de 19de eeuw dankzij twee enthousiaste botanici, nl. Francis Buchanan Hamilton en Nathaniel Wallich in West -Europa geïntroduceerd.

Terwijl kwekerijen uit Azië, VS en Europa in de loop van de twintigste eeuw talloze cultivars van voornamelijk de Hydrangea macrophylla op de markt brachten, bleven enthousiaste plantenzoekers en botanici in de natuur nieuwe soorten ontdekken.

Uit België zijn voornamelijk Jelena en Robert de Belder bekend, uit talrijke expedities brachten zij zaad mee, wat dan enthousiast tot groei werd gebracht en nadien mee gekruist werd.

In Frankrijk zijn het vooral Robert en Corinne Mallet die, met veel enthousiasme, tot op de dag van vandaag het geslacht Hydrangea proberen in kaart te brengen en daartoe tal van aziatische expedities ondernamen, de Shamrock collectie te Varengeville -sur-mer oprichten en tal van interessante publicaties ter perse brachten.